Psychologe Katherine Morgan Schafler had alles wat haar hartje begeerde. Ze was gelukkig getrouwd, had een goed lopende praktijk en en werd ingehuurd als huispsychologe van Google. Maar toen kreeg ze kanker.

Schafler zegt dat ze bij de diagnose te horen kreeg dat er 95 procent kans was dat ze ervan zou genezen. Maar ze weigerde het K-woord te zeggen en noemde haar ziekte een “verstoring”. Haar naaste omgeving bleef erop aandringen dat ze rust nam, maar ze maakte zich zorgen dat rust nemen betekende dat ze de controle over haar leven moest loslaten.

“Ik realiseerde me niet hoeveel ik leunde op controle houden, totdat ik alles verloor”, zegt Schafler tegen Insider.

Ze was het slachtoffer geworden van de jacht op perfectie, precies zoals veel van haar patiënten. Toen ze dat besefte, besloot ze er een boek over te schrijven.

Het resultaat hiervan is 'The Perfectionist's Guide to Losing Control'. Daarin schrijft Schafler dat vrouwen vaak schaamte, schuld en ongenoegen ervaren omdat ze naar perfectie streven. Maar dat zouden ze volgens haar niet moeten doen. In plaats daarvan zouden ze moeten leren accepteren en proberen te begrijpen waarom ze zo graag controle willen houden.

Uiteindelijk ziet Schafler het streven naar perfectie bij vrouwen als een poging om zich goed te voelen in een wereld die verwacht dat een vrouw voldoening haalt uit het wegcijferen van zichzelf, terwijl mannen juist worden geprezen als ze een sterke drang hebben naar controle.

Het streven naar perfectie kan een rol spelen in relaties, je werk, hoe je op ideeën komt en hoe je actie neemt, zegt Schafler.

Omdat perfectionisme betrekking kan hebben op verschillende aspecten van iemands leven, heeft Schafler vijf 'typen' van vrouwelijke perfectionisten bedacht.

5 types van perfectionisten

In haar boek legt Schafler de drijfveren achter het gedrag van elk type perfectionist uit. Ze beschrijft goede trekjes, maar ook gedrag dat kan leiden tot een ongezonde vorm van perfectionisme.

Dit zijn de vijf typen perfectionisten die Schafler onderscheidt, al is het uiteraard mogelijk dat iemand een mengeling van verschillende typen is.

  • Klassieke perfectionisten waarderen zelfdiscipline, consistentie en structuur. Ze delen hun voorkeuren met anderen en kunnen overkomen als stug en afstandelijk. Ze nemen deze houding aan omdat ze kwaliteiten willen uitstralen die ze hoog in het vaandel hebben, niet om indruk te maken. Ze letten op de details en zijn betrouwbaar.
  • Parijse perfectionisten willen graag leuk gevonden worden. Dit voedt hun drang om anderen op hun gemak te stellen, schrijf Schafler. Ze zijn emotioneel betrokken, maar doen luchtig over relaties met anderen om zichzelf te beschermen tegen teleurstellingen of pijn. Ze zijn over het algemeen empathisch ingesteld.
  • Perfectionisten met uitstelgedrag hebben moeite met het starten van nieuwe dingen, omdat ze zich zorgen maken over hoe zaken kunnen veranderen als ze er eenmaal aan zijn begonnen. Ze zijn niet tevreden over zichzelf, als ze anderen dingen zien doen die ze eigenlijk zelf ook willen doen. Ze kunnen negatief over zichzelf zijn als ze dingen voor zich uitschuiven. Het zijn experts in voorbereiding en ze bekijken alles vanuit meerdere perspectieven.
  • Rommelige perfectionisten zijn gedreven als ze met iets nieuws beginnen, maar hebben moeite om projecten af te ronden. Ze klampen zich vast aan de gedachte dat alles mogelijk is, zolang ze maar optimistisch blijven. En als ze falen of iets niet afmaken, dan geven ze zichzelf de schuld omdat het aan hun karakter ligt. Ze zitten vol ideeën, kunnen zich goed aanpassen en zijn enthousiast.
  • Intense perfectionisten voelen zich gedreven om een perfect resultaat te behalen. Dat kan gaan van zonder gedoe aan een vliegreis beginnen tot het behalen van een bepaald carrièredoel. Ze geloven heilig in hun eigen visie en zijn niet erg geïnteresseerd in hoe ze op anderen overkomen. Ze kunnen moeite hebben met het onder controle houden van hun emoties, zoals boosheid wanneer dingen niet gaan zoals ze zouden willen. Ze kunnen enorm goed focussen en zijn direct in de communicatie met anderen.

Hoe haal je voordeel uit perfectionisme

Door erachter te komen welk type perfectionist je bent (bijvoorbeeld door een quiz te doen) kun je volgens Schafler beter begrijpen wat de positieve en negatieve kanten zijn van jouw manier van denken en van je gedrag.

Als je bijvoorbeeld uitstelgedrag vertoont, kun je een verhuizing makkelijk voor je uitschuiven. Je bent je er terdege van bewust dat je een verandering in je leven nodig hebt om te groeien, maar als je bedenkt dat je de zoektocht naar een nieuwe woning concreet moet maken, blokkeer je.

Actie ondernemen betekent dat je misschien niet de perfecte woning vindt. Als iemand zich realiseert waar zijn of haar gedrag vandaan komt, wordt het makkelijker om dat te veranderen.

Om perfectionisme in te zetten op een manier die voldoening en vreugde brengt, in plaats van schaamte en schuld, is het van belang je gevoel van eigenwaarde te scheiden van het behalen van bepaalde doelen, zegt Schafler. Ze geeft aan dat alle perfectionisten de neiging hebben negatief over zichzelf te zijn en falen aan hun eigen gedrag wijten.

Wanneer je begint te geloven dat je naar dingen mag streven, zoals een bevredigende relatie, een afgerond project of gevoelens van geluk, ongeacht het resultaat, zal je minder snel in zelfkritiek vervallen wanneer je een fout maakt of afwijzing ervaart, aldus Schafler.

LEES OOK: 7 op wetenschap gebaseerde tips om van slechte gewoontes af te komen